جناب حضرت شیخ در کتاب شریف وصایا مطلبی مهم راجع به شرایط استجابت دعا می فرمایند:
علیک بمراعاه الأوقات فی الدعا مثل الدعا عند الأذان و عند الحرب و عند إفتتاح الصلاه. فإن المطلوب من الدعاء إنما هو الإجابه فیما وقع السوال فیه من الله . أسباب القبول کثیره و تنحصر فی الزمان و المکان و الحال و نفس الکلمه التی تذکر الله بها من الذکر حین تدعو فی مسأله فإنه إذا إقترن واحد من هذه الأربعه بالدعا أجیب الدعا و أقوی هذه الأربعه الإسم ثم الحال.
ترجمه:بر تو باد به رعایت کردن اوقات دعا مثل هنگام اذان (اول وقت نماز) و هنگام جنگ و هنگامی که می خواهی نماز را شروع نمایی (حتی اگر در اول وقت نباشد).
مقصود از دعا به اجابت رسیدن آنچیزی است که در دعا از خداوند خواسته ایم . اسباب قبول دعا زیاد است که آنها منحصر در امور زیر می باشند :
1ـ زمان دعا کردن ( مثل زمان هایی که در بالا یاد شد )
2ـ مکانی که در آن دعا می شود .
3ـ حال شخص در هنگام دعا کردن .
4ـ کلماتی که با آنها خداوند را می خواند .
بدرستیکه زمانی که یکی از این امور چهارگانه همراه دعا باشد دعا مستجاب می گردد. مهم ترین این امور اسمی از اسماء خداوند است که در هنگام دعا با آن اسم خداوند را صدا می زنی ( مورد چهارم ) و بعد از آن حال شخص دعا کننده از اهمیت بیشتری برخوردار است .
توضیحی مهم از راقم:حال شخص در هنگام دعا کردن دخلی عظیم در استجابت دعا دارد . مثلا هر چه با حضور قلب بیشتر و با دل شکستگی و خضوع و توجه بیشتر باشد به اجابت نزدیک تر است . یکی از بهترین حالات در هنگام دعا حال انقطاع الی الله است . یعنی شخص سایل از همه چیز و همه کس منقطع شده باشد و تنها دلش و امیدش به حق سبحانه و تعالی باشد و حقیقتا او را موثر حقیقی در نظام وجود ببیند .
مقصود از مطلب چهارم که حضرت شیخ بزرگوار ما آن را بعنوان مهم ترین شرط در استجابت دعا ذکر فرموده اند همان کلمات و اذکار و اسمی است که با آنها به خداوند روی آورده و توسل می نماید.اسمی که با آن خداوند را می خوانیم دخلی عظیم در استجابت دعا دارد که از توضیح علمی آن در این مکان معذوریم.
باید اسمی از اسماء الله را که برای دعا و توسل به حقیقتش انتخاب می نماییم متناسب با خواسته ی ما باشد مثلا اگر خواسته ی ما بخشش و عفو گناهان با اسم متناسب با آن را که غفور و رحیم و عفو و . . . هست را باید انتخاب نماییم نه اسم منتقم و قهار را . باید بگوییم یا ارحم الراحمین نه یا اشد المعاقبین؛ چرا که خواندن هر اسمی در واقع ارتباط با حقیقت آن و اتصال وجودی با آن و کمک گرفتن و در خواست تاثیر از حقیقت آن است و هر اسمی بر اساس مقتضای وجودی خویش کار خاصی را انجام می دهد. در عرف هم همینگونه است وقتی خواسته ایی از کسی داریم الفاط متناسب را انتخاب کرده و با آنها روی به شخص می آوریم تا احساسات شخص تهییج شود و آماده ی برای اجابت خواسته مان گردد .
نکته مهم:برای اینکه بدانیم برای چه خواسته ای چه اسمی را باید بخوانیم یکی از روش های آن بررسی آیاتی است که در آن ها انبیاء خواسته های خود را از خداوند خواسته اند . مثلا فرمود یا خیرالوارثین برا ی طلب فرزند . همچنین بررسی ادعیه وارده از حضرات معصومین سلام الله علیهم اجمعین.
۳۰
آبان
فریب دادن نفس؛ اعتماد بر کرم و حلم خدا با وجود انجام معصیت و استمرار بر آن
جناب شیخ اکبر در نکته ای بسیار مهم هشداری جدی به افرادی که با وجود انجام گناهان و استمرار بر معاصی به عفو و کرم خدا اعتماد نموده اند می دهند که متوجه باشند که علی رغم اینکه انسان باید در همه حال امید به عفو و رحمت خدا داشته باشند ولی ممکن است شیطان از این استفاده نماید و انسان را فریب دهد و در واقع حلم و عفو خدا حجابی برای انسان گردد .
و ایاک و الإغترار فهو أن تخدعک نفسک لکرم الله تعالی و حلمهمع استمرارک علی معصیته و یخدعک ابلیس لعنه الله علیه بأن یقول لک لولا ذنبک و مخالفتک من أین یظهر کرمه و رحمته و عفوه و مغفرته؟ . . . فلا یغررک هذا الکلام فقل له أما رحمته و ما ذکرت منه کان صحیح . . . لکن یا ملعون ترید أن تغرنی بکرم الله تعالی . و من أین أعلم أنی ممن عفی عنه و یغفر له . نعم یلحق کرمه و رحمته و معرفته و عفوه بمن شاء من عباده کما یلحق عقوبته و نقمته بمن شاء من و أنا لا أدری من أین الفریقین . أنا عند فعلی هذا . و لعل الله تعالی کما حرمتنی التوبه من المعصیه هنا، یحرمنی عفوه قبل دخولی النار فینتقم منی .
ألا و ان الذنب یزید الکفر . فلو علمت قطعا آنا ممن یعفی عنه قطعا و لا یوخذ بذنب، ربما اغتررت بکلامک و ذلک حمق منی و جهل . بل کان الواجب أن أبذل جهدی فی طاعه الله شکرا لله تعالی و حیاء منه.
ترجمه: بپرهیز و بر حذر باش از « إغترار » ( فریب خوردن ) و اغترار به این معنی است که نفس تو، تو را فریب دهد به کرم و حلم خدا با وجود اینکه استمرار بر معاصی داری و خدعه کند با تو ابلیس و فریبت دهد به اینکه بگوید : اگر گناه و مخالفت تو نبود پس کرم و رحمت و عفو و مغفرت خدا کجا ظاهر می شد؟ این کلام ابلیس تو را نفریبد . به او بگو . رحمت خدا و آنچه که از رحمت او گفتی صحیح است . . . لکن ای ملعون آیا می خواهی بوسیله ی کرم خدا مرا بفریبی؟
من از کجا بدانم که جزء گروهی هستم که خدا از آنها می گذرد و آنها را می بخشد. بله کرم و رحمت و مغفرت و عفو خداوند شامل هر آن کس از بندگانش که بخواهد می شود همانطوری که عقوبت و نقمت او نیز شامل هر که او بخواهد می شود و من نمی دانم جزء کدام گروهم ( جزء افرادی که بخشش شامل حال آنها می شود و یا جزء گروهی که مورد عقوبت واقع می گردند ) . ( آنچه برای من مشخص و معلوم و یقینی است این است که ) من در گرو و در بند همین عملی هستم که الآن انجام می دهم.
و شاید خدا همانطوری که در دنیا مرا توبه از معصیت محروم ساخت در آخرت نیز مرا از عفو خود محروم سازد و از من انتقام بگیرد.
آگاه باش که همانا گناه بر کفر انسان می افزاید . اگر بالفرض من قطعا و یقینا بدانم که جزء آن گروهی هستم که خداوند از آنها می گذرد و آنها را مورد عفو خود قرار می دهد و مواخذه به گناهان نمی نماید ( باز هم باید دست از معصیت بردارم ) چه بسا به کلام تو فریفته شود و گول تو را خوردن حماقت و جهل است. بلکه آنچه که برمن واجب است این است که تمام تلاش خود را در راه اطاعت خداوند مبذول نمایم تا شکر گذار او باشم و از او حیاء کرده باشم و حرمت او را پاس داشته باشم .
هدیه به ساحت قدسی سرور و مولایمان حضرت شیخ اکبر روحی لتراب مضجعه فداء صلوات
۲۹
آبان
اصرار بر گناه
إیاک و الإصرار و هو الإقامه علی الذنب بل تب إلی الله فی کل حال و علی إثر کل ذنب.
بر حذر باش و به شدت از اصرار بر گناه پرهیز نما . منظور از اصرار بر گناه ادامه دادن آن و اقامت کردن بر روی گناه است . در هر حالی و به دنبال هر گناهی توبه و بازگشت بسوی خدای نمای.
۲۹
آبان
جناب حضرت شیخ روحی لتراب مضجعه الفداء در کتاب شریف وصایا سفارش به اذان و اقامه می فرمایند:
وصیه: علیک بالأذان لکل صلاه أو تقول ما یقول الموذن إذا أذن . و اذا اذنت فارفع صوتک فإن الموذن یشهد له یوم القیامه مدی صوته من رطب و یابس . و لو علم الإنسان ما فی الأذان ما ترکه. و أذنت یوما فکلما ذکرته کلمه من الاذان کشف الله عن بصری فرأیت ما لها مد البصر من الخیر . فعاینت خیرا عظیما لو رآه الناس العقلاء لذهلوا کل کلمه . و قیل لی هذا الذی رأیت ثواب الأذان .
ترجمه: بر تو باد به اذان گفتن برای هر نماری و یا اینکه (اگر شخصی در حال اذان گفتن است) آنچه که موذن می گوید را تکرار نما. و اذان را با صدای بلند بگو چرا که در روز قیامت هر تر و خشکی که صدای موذن در هنگام اذان گفتن به آنها می رسیده به نفع او شهادت می دهند. اگر مردم می دانستند که در اذان گفتن چه چیزهایی وجود دارد آن را ترک نمی کردند .
سپس حضرت شیخ که جانم بفدایش باد واقعه ای ( مکاشفه ای ) را از خود نقل می فرمایند: روزی در هنگام اذان گفتن در هنگام به ازای هر حرفی ار اذان پرده ای از مقابل چشمانم برداشته می شد و خیرات و برکات آن کلمه را میدیدم که تا جایی که چشم کار می کند بود . پس خیر عظیمی را دیدم که اگرعقلای از مردم می دیدند غافل میگشتند و هر سخنی را از یاد می بردند . در آن هنگام به من گفته شد: این چیزی که دیدی ثواب اذان است.
۲۱
آبان
وصیه: و علیک یا أخی بالصدقه فإنها تطفی غضب الرب و لها ظل یوم القیامه یقی من حر الشمس فی ذلک الموقف و إن الرجل یکون یوم القیامه فی ظل صدقته حتی یقضی فیه بین الناس.
ترجمه: بر تو باد ای برادرم به صدقه دادن . به درستی که صدقه دادن غضب خداوند را خاموش می کند و بصورت سایه ای در روز قیامت ظاهر شده و از حرارت خورشید آن موقف تو را حفظ می نماید . کسی که صدقه دهد در روز قیامت در زیر سایه ی صدقه ی خویش است تا زمانی که بین مردم حکم شود.
۲۱
آبان
حضرت شیخ اکبر را رساله ایست با نام «ما لا یعول علیه» که بسیار راه گشا در امر سلوک معنوی است.
دو نکته از این رساله را که در باب لزوم تبعیت از استاد است به عزیزان تقدیم می نماییم :
1ـ کل عمل و ترک لا یکون الشخص فیه تابعا فلا یعول علیه و إن کان أشق من عمل التبعیه.
قال الشبلی فی هذا المقام : کل عمل لا یکون عن أثر فهو هوی النفس.
2ـ کل مجاهده لا تکون علی ید شیخ لا یعول علیها و کذلک کل ریاضه .
و الریاضه تحمل أذی النفس و المجاهده تحمل الأذی البدنی
ترجمه:
1ـ هر عملی که سالک انجام می دهد و همچنین هر کاری را که ترک می کند و از آن دوری می نماید اگر که در آن عمل و ترک تابع شخصی نباشد ( و به دستور کسی نباشد ) بر آن عمل اعتماد و تکیه ای نیست حتی اگر سخت تر از عملی باشد که بواسطه ی تبعیت انجام می دهد.
جناب شبلی در این رابطه فرموده : هر عملی که در آن پیروی کسی نباشد هوای نفس است .
2ـ هر مجاهده ای و همچنین هر ریاضتی که در محضر شیخ و استاد و به فرمان او نباشد بر آن اعتماد و تکیه ای نیست .
ریاضت آن چیزی است که سختی نفس در آن وجود دارد و مجاهده سختی بدنی و جسمی .
توضیحی از راقم:
سر فرمایش حضرت شیخ به این برمی گردد که اگر شخصی از جانب خود کاری را ولو اینکه کار خیر و سختی نیز باشد انجام دهد در واقع اظاعت نفس خویش را نموده چرا که نفس اوست که به آن عمل فرمان داده و به ذهنش خطور داده است . لذا با این عمل از حیطه یاطاعت نفس خارج نمی شود و راهی بسوی فنای نفس بر او باز نمی شود . امام اگر شخصی عملی را بواسطه ی اینکه شخصی فرمان داده انجام دهد ولو عمل راحت تری از عملی باشد که نفسش فرمان داده ، چنین عملی باعث خروج او از دایره ی اطاعت نفس می شود . لذا جناب شبلی هم فرمود هر عملی که بدون تبعیت باشد هوای نفس است . و کلا تبعیت و محو در کسی نفس انسان را از بین می برد و سر لزوم استاد هم همین است. البته باید از شخصی که استاد کامل است اطاعت نماید تا او را به خدا برساند. و اطاعت از شخصی که هوای نفس دارد نفس را قوی تر کرده و هوای نفس را د راو نیز تقویت می نماید . شخص مثل کسی می شود که از او تبعیت دارد.
قابل توجه است که مقصود حضرت شیخ این نیست که چنین عملی دارای ثواب نیست بلکه مقصود این است که این عمل برای هدف نهایی از سلوک کارایی چندانی ندارد .
تقدیم به روح پر فتوح حضرت شیخ صلوات
۱۵
آبان