محبت

حضرت شیخ اکبر سیّدی محیی الدین بن عربی می‌فرمایند:
کل شهوة غیر شهوة الحب لا یعول علیه
هر شهوت و خواستی غیر از شهوت حب قابل اعتماد و تکیه نمی‌باشد.

دوستی حقیقی و غیر حقیقی

حضرت شیخ اکبر در رساله‌ی لا یعول علیه می‌فرمایند:

«من صحبک لما یستفیده منک لا تعول علیه. فإنه ینقضی بتحصیل ما یرجوه منک و ربما کفر تلک النعمة إذا أراد الفراق . فکن منه علی حذر. من صحبک فی الله فعول علیه و علامته النصیحة إیاک و اعترافه بالحق عند البیان إن غلط»

کسی که برای استفاده از تو با تو همراه و مصاحب گردیده بر او اعتماد و تکیه‌ای نیست. همانا این مصاحبت و همراهی با بدست آوردن آنچه که امید داشته از تو تحصیل نماید تمام می‌گردد و چه بسا زمانی که می‌خواهد از تو جدا گردد نسبت به تو کفران نعمت و ناسپاسی نماید. پس از چنین شخصی برحذر باش.

[اما] کسی که برای خدا و در راه خدا با تو همراه و مصاحب گشته بر او اعتماد و تکیه نما و علامت چنین شخصی این است که برای تو خیرخواهی و نصیحت می‌کند و اگر در هنگام بیان اشتباهی نمود اعتراف به حق می‌نماید.

توفیق انجام کار خیر

جناب حضرت شیخ اکبر در رساله‌ی نوریه‌ی وصایا می‌فرمایند:

فاعلم أنک إذا وفّقت لعمل الخیر فهو بشری من الله أنک من السعداء فإنه لا یضیع أجر من  أصلح عملا

بدان هنگامی که تو موفق به انجام کار خیری می‌شوی این بشارتی است از جانب خدا که تو از سعداء و نیک بختان هستی. بدرستی که خداوند اجر کسی که عمل نیکویی انجام دهد ضایع و نابود نمی‌کند.

ویژگی مرد کامل

حضرت شیخ اکبر محیی الدین بن عربی در رساله‌ی شریفه‌ی تراجم می‌فرمایند:

قیل لآبی السعود ببغداد و کان محققا فی شأنه: الرجل من یقعد أربعین لا یأکل.

قال آخر: الرجل من یأکل قوت أربعین فی أکلة واحدة. فقال أبوالسعود: الرجل من یأکل کما یأکل الناس فلا یتمیز عنهم.

به ابو سعود که فرد بزرگی بود گفته شد: مرد (کامل) آن است که چهل روز چیزی نمی‌خورد.

شخص دیگری گفت: مرد آن است که در هر وعده به اندازه چهل وعده می‌خورد .

ابو سعود فرمود: مرد (کامل) کسی است که مانند مردم عادی می‌خورد و از آنها تمییز داده نمی‌شود (و مانند سایرین رفتار می نماید).

راه فهمیدن معارف دینی

حضرت شیخ اکبر محیی الدین بن عربی می‌فرمایند:

من أراد فهم المعانی الغامضة فی الشریعة فلیتعمل فی تکثیر النوافل فی الفرایض.

هر کس بخواهد معانی و مطالب معرفتی غامض و پیچیده‌ی شریعت را بفهمد باید ضمن واجباتی که انجام می‌دهد مستحبات زیادی نیز انجام دهد.

فتوحات مکیه باب 389

ثمره یاد خدا

شیخ اکبر سیدی محیی الدین بن عربی می‌فرمایند:

إذا أشعرت قلبک ذکر الله دایما فی کل حال فلابد أن یستنیر قلبک بنور الذکر فیرزقک ذلک النور الکشف و إذا جاءک الکشف جاء الحیاء یصحبه.

اگر قلب خود را همواره متوجه یاد خداوند نمایی به طور حتم قلب تو با نور یاد او روشن خواهد شد. این نور برای تو حالت کشف پدید می‌آورد و هنگامی که کشف آمد حیاء نیز همراه آن خواهد آمد.

1. کتاب مستطاب فتوحات مکیه باب 560.

تعبّد و اعتقاد به بزرگان طریقت

شیخ اکبر سیدی محیی الدین بن عربی می‌فرمایند:

و لقد لقیت الخضر بإشبیلیة و أفادنی التسلیم بمقالات الشیوخ و ان لا أنازعهم و إن کانوا مخطئین فی نفس الأمر.

من حضرت خضر را در اشبیلیه ملاقات کردم. آنچه که در آن ملاقات به من افاده نمود؛  تسلیم بودن نسبت به گفته‌های بزرگان طریقت بود و اینکه با آنها نزاع و جدال نکنم هر چند در واقع بر خطا باشند.

کتاب مستطاب فتوحات مکیه باب 364.

ادب

شیخ اکبر سیدی محیی الدین بن عربی می‌فرمایند:

إن أردت أن تکون من الخدام فالتزم الأدب التزام الألف و اللام.

اگر می‌خواهی در زمره‌ی خادمان باشی به ادب التزام داشته باش همانند التزام الف و لام بر سر برخی از کلمات.

1. کتاب مستطاب فتوحات مکیه / باب 559

2. الکبریت الأحمر فی بیان علوم شیخ الأکبر / ص 138

جایگاه علم حضوری نسبت به علم حصولی

شیخ اکبر سیدی محیی الدین بن عربی می‌فرمایند:

علوم النظر أوهام عند علوم الإلهام.

علم هایی که از راه تعقل و اندیشه حاصل می‌آید در برابر علومی که از راه الهام پدید می‌آید اوهامی بیش نیستند.

1. کتاب مستطاب فتوحات مکیه / باب 559
2. الکبریت الأحمر فی بیان علوم شیخ الأکبر / ص 137

صمت غیر صحیح

شیخ اکبر محیی الدین ابن عربی  در رساله‌ی عرشیه‌ی «لا یعول علیه» می‌فرمایند: 

من صمت بلسانه و تکلم بالإشارة، فصمته لا یعول علیه .

هر کس که زبان خود را از کلام حفظ نموده و صمت داشته باشد ولی با اشاره کردن صحبت نماید، بر صمت چنین شخصی اعتمادی نیست و قابل تکیه نمی‌باشد.