حضرت شیخ اکبر را رساله ایست با نام «ما لا یعول علیه» که بسیار راه گشا در امر سلوک معنوی است.
ترجمه:
۱۵
آبان
روضه من ریاض الجنه : تصاویر بارگاه ملکوتی حضرت شیخ
مسجد و مرقد مطهر و ملکوتی جناب شیخ اکبر محیی الدین بن عربی در شهر دمشق قریه ی صالحیه بر روی دامنه ی جبل قاسیون زیارتگاه عشاق و رهروان این عارف کبیر می باشد .
پیکر مطهر حضرت شیخ در مقبره خصوصی قاضی محیی الدین محمد دفن شد .
کوه قاسیون در قسمت شمال شهر دمشق واقع شده و مشرف بر شهر می باشد .
معروف است که غار اصحاب کهف در این شهر می باشد .
در کنار حضرت شیخ اکبر دو پسر ایشان و عبدالقادر جزایری مجاهد و مبارز الجزایری نیز مدفونند . عبدالقادر را در زمان ناپلئمن سوم از الجزایر تبعید کردند . او بازمانده ی عمر خد را به انتشار آثار شیخ اکبر که خود از پیروان مکتب او بود اختصاص داد .
در کوچه پس کوچه های منطقه "شیخ محیی الدین" دمشق که پر از بناهای قدیمی با معماری خاص دمشق است، مسجد و مقبره شیخ محیی الدین ابن عربی، عارف شهیر اسلامی قرار دارد که چشمه جوشان عرفان اسلامی است.
ألا إن خــــــــتم الأولیاء شهید و عین إمام العالمین فقید
هو السید المهدی من آل أحمد هو الصارم الهندی حین یبید
هو شمس یجلو کل غم و ظلمه هو الوابل الوسمی حین یجود
آگاه باش که قطعا خاتم اولیاء شاهد و ناظر است و شخص امام عالمیان از دیده ها پنهان است .
او آقا و سرور مهدی آل احمد است . او همان شمشیر برنده ای است که بدکاران و ظالمان را هلاک می کند .
او همان خورشیدی است که هرگونه غم و تاریکی را می زداید . او همان نخستین باران ات که به مردگان حیات می بخشد.
۲۹
مهر
در صدر باب 560 کتاب شریف فتوحات مکیه حضرت شیخ اکبر اشعاری را در مورد وصیت دارند که اشاره به وصیت پیامبر در مورد جانشینی امیرالمومنین دارد و در چندین جای کتاب فتوحات لقب وصی را برای امیرالمومنین علی بن ابیطالب علیه السلام ذکر می کنند که در پست های بعدی به ذکر آنها نیز می پردازیم :
وصّت الإله و وصّت رسـله فلـذا کان التأسی بهم من أفضل العمل
لو لا الوصیه کان الخلق فی عمه و بالوصیه دام المُلــک فی الدُّول
فاعمد إلیها و لا تهمل طریقتها إن الوصیه حکم الله فی الأزل
ترجمه ی ابیات:
خداوند وصیت کرد و پیغمبرانش نیز وصیت کردند و به همین دلیل تأسّی و اقتداء نمودن به آن ها از افضل امور است .
اگر وصیت نبود مردم در سرگردانی و حیرت فرو می رفتند و به سبب وصیت است که ملک و سلطنت در دوره ها ادامه دارد .
پس تو هم وصیت را پیشه ی خود ساز و از راه و روش و طریق آن غفلت مورز چرا که وصیت حکم خداوند است در ازل .
۲۹
مهر
جناب شیخ اکبر محیی الدین بن عربی در کتب شریف «الدر المکنون و الجوهر المصون» که کتاب درسی علوم غریبه ی حوزه های علمیه است می فرمایند: و الامام علی ورث علم الحروف من سیدنا محمد و إلیه أشار بقوله « أنا مدینه العلم و علی بابها فمن اراد العلم فعلیه بالباب »
ترجمه: امام علی به ارث برده اند علم حروف را از آقا و سرورمان محمد صلی الله علیه و آله و به همین مطلب اشاره دارد حدیث پیامبر که فرمود من شهر علمم و علی در آن است و هر که می خواهد وارد شهر علم گردد بر او باد که بسوی در برود.
۲۸
مهر
یکی از رساله ها و کتاب های جناب حضرت شیخ اکبر محیی المله و الدین و الحق بن عربی رساله ی نوریه ای به نام « لا یعول علیه » می باشد.
جناب حضرت ایشان در این رساله ی عرشیه که موجز و کوتاه است جملاتی کوتاه لکن بسیار راه گشا در مسیر انسانیت و سیر الی الله و رسیدن به کمال بیان فرموده اند که الحق کمک فراوانی به سالک الی الله دارد.
البته ناگفته نماند که جمیع رساله های حضرت شیخ سلام الله علیه از این امتیاز برخوردار هستند که حرف نهایی در توحید و معرفت پروردگار عالم را فرموده و کمکی بس عظیم به سالک الی الله دارد.
« لا یعول علیه » به معنی "نمی شود به آن اعتماد و تکیه کرد" می باشد . حضرت شیخ در این کتاب به چیز هایی که در راه سیر الی الله می توان تکیه نمود و به چیزهایی که نمی توان تکیه نمود اشاره فرموده اند و جملات این کتاب با «لا یعول علیه» یا «یعول علیه» تمام می شود.
قسمتی از این جملات در مورد حالات سالک الی الله است که به چه حالاتی می توان تکیه نمود و یا نمی توان نظر کرد.
به توفیق الهی و استمداد از روحانیت حضرت شیخ جملاتی از این رساله ی شریفه را برای عزیزان قرار خواهیم داد.
یکی از آن جملات نورانی جمله ی زیر است:
«کل شوق یسکن باللقاء لا یعول علیه»
«یعنی هر شوقی که به سبب لقا و دیدار تبدیل به سکون گردد و از بین برود به آن اعتماد نمی شود و ارزش زیادی ندارد.»
۲۸
مهر
أوحد الموحدین وارث المحمدی محیی الدین بن عربی در کتاب شریف « الاسرا الی مقام الاسری » که حقایقی عرشی را از زبان پیر و سالک بیان می فرمایند در قسمتی از آن رساله ، به مقام امیرالمومنین علی بن ابی طالب علیه السلام اشاره می فرمایند و حقایقی را در مورد حضرت علی علیه السلام به صورت رمز و اشاره بیان می فرمایند که فهم مراد حضرت شیخ فقط برای راسخین در علم میسر است، لکن معنای ظاهری آن هم برای آنچه که ما به صدد آن هستیم کافی است .
این کتاب شریف هم همراه رساله های دیگر حضرت شیخ و هم به صورت مستقل و هم ترجمه ی آن مستقلا چاپ شده است .
ما در اینجا به ذکر ترجمه ی قسمت مورد نظر آن می پردازیم تا استفاده ی از آن عمومی تر باشد: « سالک گفت: در آستانه ی در قصر از دربان پرسیدم اینجا چه خبر است ؟ گفت: پیمان همسری بسته شد . اجازه گرفتم و وارد شدم . عروسی پوشیده درآمد . گفتم مرحبا به این ازدواج سعادت مند و بشارت باد به عروس و داماد .
وقتی سخنم پایان یافت آوایی شنیدم چون نسیم صبا، اشعاری در وصف عروس که نامش زهرا بود خواند .
به عروس گفتم تو را شناختم، مقام شوهرت را به من بشناسان . فرمود از حقیقتی پرسیدی که درک نمی شود اما من به اندازه ی فهم تو او را معرفی می کنم. هذا أمین الأمناء و جمال الأنبیاء و بعل الزهراء، این امین امانت داران و جمال انبیا و شوهر زهرا است » .
تک تک کلمات رمز است و اشاره به حقایقی دارد لکن در اینجا حضرت شیخ تصریح دارند بر اینکه مقام امیرالمومنین علی علیه السلام قابل درک نیست و این خود برای کسی که دنبال حقیقت است کافی است.
۲۸
مهر
شیخ اکبر محیی الدین بن عربی در کتاب شریف فتوحات مکیه می فرمایند :« فإنه صلّی الله علیه و آله و سلم و أهل بیته علی السواء فی مودتنا فیهم فمن کره اهل بیته کرهه لأنه واحد من اهل البیت و لا یتبعض حب اهل البیت » . [ رسول اکرم و اهل بیت ایشان در واجب بودن مودت و دوستی ما یکسان می باشند پس بنابراین هر کس دشمن یکی از اهل بیت باشد دشمن پیامبر است چرا که پیامبر یکی از اهل بیت است و دوستی اهل بیت قابل تفکیک و تبعیض و تقسیم نیست ( یعنی اگر یکی از آنها را دوست نداشته باشی پس نمی شود گفت اهل بیت را دوست داری چرا که اهل بیت مجموع آن بزرگواران می باشد ). ]
منظور ایشان از اهل بیت فرزندان حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها می باشد که دقیقا قبل از این جملات به آن در ضمن داستانی کسی که به فرزندان حضرت فاطمه از سادات بدگویی می نموده به آن تصریح دارد که در پست های بعدی به آن داستان به توفیق الهی اشاره می نماییم .
قبل از این جمله و بعد از بیان داستان شعری را در شأن اهل بیت فرموده است:
فلا تعدل بأهل البیت خلقا فاهل البیت هم اهل السیاده
فبغضهم من الانسان خسر حقیقی و حبهم عباده
هیچ خلقی با اهل بیت برابری نمی کند و فقط اهل بیت شایسته سیادت و بزرگی می باشند .
بغض اهل بیت خسران و ضرر حقیقی و دوستی آن ها عبادت است .
ذکر چند نکته ی مهم:
1 ـ با توجه به داستان قبل از این ابیات واضح است که مراد از اهل بیت فرزندان حضرت زهرا می باشند چرا که در آن داستان تصریح دارد به این مطلب . و بالاتر که اهل بیت را به سادات هم سرایت می دهند . پس جای هیچ تردیدی نیست که مقصود حضرت شیخ روحی فداه از اهل بیت فرزندان فاطمه زهرا سلام الله علیها که در رأس آنها حضرات معصومین اند می باشد مگر کسی از سر عناد نخواهد این مطلب را قبول نماید .
2 ـ ایشان تصریح فرموده اند که دشمن اهل بیت دشمن رسول خداست و این بسیار صریح دلالت بر عقیده ی حضرتش دارد .
3 ـ اهل بیت را در وجوب دوستی هم رتبه ی رسول خدا می دانند .
4 ـ در مصرع اول شعر فرمودن که هیچ کس با اهل بیت برابری نمی نماید و واضح است که اهل سنت اولی و دومی را بالاتر از امیرالمومنین می دانند حداقل در دوستی.
5 ـ در مصرع دوم با توجه به این قاعده ی دستور زبان عربی که یکی از فواید ضمیر فصل افاده ی حصر و قصر است می فرماید اهل سیادت و بزرگی فقط و فقط اهل بیت و فرزندان حضرت صدیقه می باشند .
حقیر خواننده ی این سطور را به حضرت صدیقه قسم می دهم که بدون هیچ تعصبی روی این مطالب دقت کند و بعد بگوید آیا می شود چنین شخصی را سنی مذهب و یا دشمن اهل بیت دانست که برخی ادعا نموده اند ؟؟
آیا با توجه به این فرمایشات واضح و صریح نباید اگر جایی سخنی دو پهلو وجود دارد را حمل بر تقیه نمود؟
آدرس مطالب : 1. کتاب مستطاب « فتوحات مکیه » ج 4 از چاپ های چهار جلدی ص 139 و ج 7 از چاپ های 8 جلدی ص 205
۲۶
مهر
جناب حضرت شیخ اکبر محیی المله و الدین بن عربی در رساله ی شریفه ی القدس پس از ذکر مطلبی درباره ی حضرت امیرالمومنین علی علیه السلام می فرمایند: هذا علی بن ابی طالب باب مدینه علم النبوی و صاحب الاسرار و امامها.[این است مدینه و شهر علوم پیامبر و صاحب اسرار و امام اسرار.]
سپس دو روایت در مورد زهد و عبادت جناب امیرالمومنین از ضرار بن ضنره کندی و نوف بکالی نقل می فرمایند و بعد از آن در ادامه می فرمایند: و مَن مثل علی و هذا مقامه و من یعادله و هذا کلامه؟
یعنی: با این مقام و جایگاهی که او دارد چه کسی مانند علی است و با این کلام چه کسی می تواند با او برابری نماید؟
توجه به این نکته ضروری است در پاسخ افرادی که می گویند ایشان از صحابه ی دیگر هم یاد می کنند که آیا چنین تعبیرات بلندی که در مورد امیرالمومنین دارند در مورد آنها هم دارند؟
۲۶
مهر
بر ضریح مطهر و منور حضرت شیخ ابیات زیر را نوشته که به حق نوشته اند و اشارت و بشارتی برای ما اسیران در عالم طبع و نفس و حتی رها شدگان از عوالم نازله است:
قبر محیی الدین بن العربی کل من لاذ به أو زاره
قضیت حاجاته من بعد ما غفر الله له أوزاره
این قبر جناب محیی الدین بن عربی است . هر که به اینجا پناه آورد و یا این مضجع منور را زیارت نماید
حاجات او برآورده می گردد بعد از آنی که خداوند بارهای گناه و کدورت های نفسانی او را می بخشد.
۲۶
مهر