ابیات زیر را که از جناب عارف قیومی مولوی است خطاب به حضرت شیخ عرضه می داریم :
ای بداده دیده های خلق را حیرانی یی
وی ز لشگر های عشقت هر طرف ویرانه یی
ای مبارک چاشتگاهی که آفتاب روی تو
عالم دل را کند اندر صفا نورانی یی
دم به دم خط می دهد جان ها که ما بنده ی توایم
ای سراسر بندگی عشق تو سلطانی یی
تا چه می بینند جان ها هر دمی در روی تو
وز چه باشد هر زمانیشان چنین رقصانی یی
از چه هر شب چاسبان بام عشق تو شوند
وز چه هر روزی بودشان بر درت دربانی یی
این چه جام است این که گردان کرده ای بر جان ها
آب حیوان است این یا آتشی روحانی یی
این چه سر گفتی تو با دل ها که خصم جان شدند
این چه دادی درد را تا می کند درمانی یی
روستایی را چه آموزید نور عشق تو
تا ز لوح غیب دادش هر دمی خط خوانی یی
۲۶
مهر
شخصیت جناب حضرت شیخ اکبر محیی الدین ابن عربی روحی و ارواح محبیه فداه به قدری عظیم و بزرگ است که افرادی که خود از استوانه های وادی معرفت و بزرگان طریقت بوده اند بسیار از ملاقات حضرتش متاثر شده و استفاده های عظیمی می برده اند .
جناب سعد الدین حمویه عارف بزرگ قرن هفتم هجری از آن دسته از افراد است. نجیب مایل هروی در مقدمه ی رساله ای از سعد الدین به نام « المصباح فی التصوف » ماجرای زیر را نقل می نماید :
« سعد الدین مدتی در دمشق در دامنه ی کوه قاسیون رحل اقامت افکنده بود .و در آنجا بود که شیخ اکبر محیی الدین ابن عربی را ملاقات کرد. ملاقات با محیی الدبن بن عربی بر وی اثری شگرف بر جای گذارده بود بطوری که چون حمویه به خراسان بازگشت پیروانش از وی پرسیدند که چه کسی را در شام ترک گفتی ؟
سعدالدین گفت :آنجا دریایی بود بی کرانه را ترک گفته ام .
هم روایت شده است که سعد الدین را پرسیدند که محیی الدین را چون یافتی و چگونه دیدی ؟
وی جواب گفته است که: او دریایی است مواج و بی نهایت و این بیت را در پی آن جواب انشاد کرده است ( خوانده است ):
ترکنا بحار الزاخرات وراثنا فمن این یدری الناس این توجههنا
حضرت شیخ محیی الدین نیز به سعد الدین توجه فراوان داشته او را حرمت می گذاشته و در حق وی می گفته است : کنز لا ینفد »
۲۶
مهر
مرحوم آقای سید محمد حسین حسینی طهرانی در کتاب روح مجرد از مرحوم آقای سید هاشم حداد نقل کرده است که ایشان گفته:
« مرحوم آقا ( آقای قاضی ) به محیی الدین بن عربی و کتاب فتوحات ایشان بسیار توجه داشتند و می فرمودند : محیی الدین از کاملین است و در کتاب فتوحات ایشان شواهد و ادله فراوان است که او شیعه بوده است و مطالبی که مناقض با اصول مسلمه ی اهل سنت است بسیار است .
محیی الدین کتاب فتوحات را در مکه نوشته اند و سپس تمام اوراق آن را بر روی سقف کعبه پهن کرد و گذاشت یک سال بماند تا بواسطه ی باریدن باران مطالب باطله ای اگر در آن است شسته شود و محو گردد و حق از باطل مشخص شود . پس از یک سال باریدن باران های پیاپی و متناوب وقتی را که اوراق گسترده را جمع نمود مشاهده کرد که حتی یک کلمه هم از آن شسته نشده و محو نگردیده است.
ملای رومی ( مولوی ) را هم عارفی رفیع مرتبه می دانستند و به اشعار وی استشهاد می نمودند و او را از شیعیان خالص امیرالمومنین می شمردند.
مرحوم قاضی یک دوره از فتوحات مکیه را به زبان ترکی داشتند که بعضا آن را هم مطالعه و ملاحظه می نمودند » .
« مرحوم آقا ( آقای قاضی ) به محیی الدین بن عربی و کتاب فتوحات ایشان بسیار توجه داشتند و می فرمودند : محیی الدین از کاملین است و در کتاب فتوحات ایشان شواهد و ادله فراوان است که او شیعه بوده است و مطالبی که مناقض با اصول مسلمه ی اهل سنت است بسیار است .
محیی الدین کتاب فتوحات را در مکه نوشته اند و سپس تمام اوراق آن را بر روی سقف کعبه پهن کرد و گذاشت یک سال بماند تا بواسطه ی باریدن باران مطالب باطله ای اگر در آن است شسته شود و محو گردد و حق از باطل مشخص شود . پس از یک سال باریدن باران های پیاپی و متناوب وقتی را که اوراق گسترده را جمع نمود مشاهده کرد که حتی یک کلمه هم از آن شسته نشده و محو نگردیده است.
ملای رومی ( مولوی ) را هم عارفی رفیع مرتبه می دانستند و به اشعار وی استشهاد می نمودند و او را از شیعیان خالص امیرالمومنین می شمردند.
مرحوم قاضی یک دوره از فتوحات مکیه را به زبان ترکی داشتند که بعضا آن را هم مطالعه و ملاحظه می نمودند » .
۲۶
مهر
اشعار زیر را که از جناب مولوی است به محضر حضرت برزخ البرازخ شیخ اکبر سیدی محیی الدین بن عربی با توجه کامل تقدیم می داریم :
خوش خرامان می روی ای جان جان بی من مرو
ای حیات دوستان در بوستان بی من مرو
این جهان با تو خوش است و آن جهان با تو خوش است
این جهان بی من مباش و آن جهان بی من مرو
شب ز نور ماه روی خویش را بیند سپید
من شبم تو ماه من بر آسمان بی من مرو
خار ایمن گشت ز آتش در پناه لطف گل
تو گلی من خار تو در گلستان بی من مرو
در خم چوگانت می تازم چو چشمت با من است
همچنین در من نگر بی من مران بی من مرو
وای آن کس کو در این ره بی نشان تو رود
چو نشان من تویی ای بی نشان بی من مرو
وای آن کو اندر این ره می رود بی دانشی
دانش راهم تویی ای راه دان بی من مرو
دیگرانت عشق می خوانند و من سلطان عشق
ای تو بالاتر ز وهم این و آن بی من مرو
توجه : البته این اشعار را جناب مولوی برای محیی الدین نسروده بنده مطابق با حال خویش این اشعار را زبان حال خود خطاب به حضرتش قرار دادم.
۲۶
مهر
دعوت دوست
بشنو ای محبوب
که مقصود آفرینش تویی
نقطه مرکز و محیط کائنات تویی
آن مشیت و فرمان
که بین آسمان و زمین در حرکت است تویی
بسیط و مرکب تویی
من ادراک را در تو آفریدم
تا آیینه دیدارمن باشد
اگر مرا ادراک کنی خود را نیز در خواهی یافت
اما اگر در سودای خود باشی
طمع مدار که هرگز با ادراک نفس خود مرا ادراک کنی
تو به چشم من توانی دید، مرا و خود را
و به چشم خود نخواهی دید ،مرا و خود را
برای مطالعه بقیه شعر به ادامه مطلب مراجعه کنید
بحر معارف الهیه سیدی محیی الدین بن عربی روحی فداه در رساله ی شریف الانوار می فرمایند :
« . . . و فی حال التوکل یحصل لک أربع کرامات هی علامه و أدله علی حصولک فی اول درجه التوکل و هی : طی الارض و المشی علی الماء و اختراق الهواء و الأکل من الکون » .
در حال توکل چهار کرامت برای شخص متوکل حاصل می گردد که این کرامات علامت و دلیل این است که شخص حقیقتا بر اولین درجه ی توکل رسیده است . آن چهار کرامت عبارتند از :
ـ طی الارض
ـ راه رفتن بر روی آب
ـ پاره کردن هوا
ـ اکل از وجود و عالم کون
۲۶
مهر
شخصیت عظیم جناب اوحد الموحدین شیخ اکبر سیدی محیی الدین بن عربی آنقدر عظیم است که نه مجذوبی با جذبه به آن راه دارد و نه سالکی با مجاهده به آن می رسد و نه طایر عقل و خیال کسی را بدان مقام شامخ راه است مگر کسی را که خدا بخواهد . و اساسا آن وجود عرشی به لفظ و عبارت در نمی آید .
ای برون از وهم و قال و قیل من خاک بر فرق من و تمثیل من
وصف آن وجود مبارک را باید از خود حضرتش شنید که :
عشق را از کس مپرس از عشق پرس عشق ابر درفشانست ای پسر
ترجمانی منش محتاج نیست عشق خود را ترجمانست ای پسر
حضرت شیخ اکبر سیدی محیی الدین بن عربی در ابتدای رساله ی شریفه ی انشاء الدوائر می فرمایند :
أما بعد فإن الله سبحانه لما عرفنی حقائق الاشیاء علی ما هی علیه فی ذواتها و أطلعنی کشفا علی حقائق نسبها و اضافاتها . . . در این عبارات حضرت شیخ می فرمایند: که خداوند ایشان را به حقایق اشیاء آن طور که اشیاء در ذاتشان آنگونه هستند و حقایق نسب و اضافات اشیاء مطلع گردانیده است .
بعد از شنیدن این جملات خود به خود ذهن انسان به یاد فرمایش پیامبر عظیم الشان می رود که می فرمود : اللهم أرنی الأشیاء کما هی [خداوندا اشیا و موجودات را آن گونه که هستند به من بنما.]
۲۶
مهر
جناب آیت الله حاج شیخ عباس قوچانی وصی مرحوم قاضی فرموده اند :
من هر روز قبل از ظهرها به مدت دو ساعت به محضر مرحوم قاضی می رفتم و این ساعتی بود که جمیع شیفتگان و شاگردان ایشان به حضورشان شرف یاب می شدند و در این سنوات اخیره من برای ایشان کتاب فتوحات را می خواندم و ایشان استماع می نمودند و. اگر احیانا مردی غریب وارد می شد من از ادامه ی قرائت آن خودداری می کردم و مرحوم قاضی از مطالب دیگری سخن به میان می آوردند .
۲۵
مهر
بحر معارف الهیه سیدی محیی الدین ابن عربی می فرمایند:
و من أمراض الأقوال السوال عن أحوال الناس و ما یفعلون و لم جاء فلان ؟ و لم مشی فلان؟ والسوال عن کل ما لا یعنی.
از جمله بیماری های سخن گفتن سؤال پرسیدن از احوال مردم و کارهایی که انجام می دهند است ( مثل اینکه ) چرا فلانی آمد؟ و چرا فلانی رفت؟ و ( بطور کلی ) سوال از هر چیز بیهوده و لغو و آنچه که فایده ای در دانستن آن نیست.
فتوحات مکیه باب 177 ج 3 از دوره ی 8 جلدی ص 573
۲۵
مهر